งบแสดงฐานะการเงินคืออะไร ทำไมรู้แค่กำไรขาดทุนถึงยังไม่พอ

เจ้าของธุรกิจหลายคนน่าจะเคยสับสนว่างบแสดงฐานะการเงินคืออะไร แล้วทำไมมันจึงสำคัญนักหนา เพียงแค่เราดูงบกำไรขาดทุนเป็นยังไม่เพียงพออีกหรือ

ในความเป็นจริงแล้ว ถ้าอยากทำธุรกิจเก่งขึ้น รวยขึ้น การรู้แค่กำไรขาดทุนอาจยังไม่เพียงพอ ในวันนี้ Zero to Profit จะชวนทุกคนมาไขข้อข้องใจว่างบนี้มันคืออะไร สำคัญยังไง แถมท้ายด้วยคำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับการอ่านและวิเคราะห์งบนี้ค่ะ

งบแสดงฐานะการเงินคืออะไร?

งบแสดงฐานะการเงิน ภาษาอังกฤษเรียกว่า Balance Sheet หมายถึง งบแสดงสถานะว่าบริษัทมีฐานะการเงิน ณ เวลาใดเวลาหนึ่งเป็นยังไงบ้าง ซึ่งจะประกอบด้วย 3 รายการหลักๆ ได้แก่ สินทรัพย์ หนี้สิน และส่วนของเจ้าของ

ที่เราเรียกงบนี้ติดปากว่า “งบดุล” เพราะว่ามันต้องสมดุลเสมอ นั่นคือ สินทรัพย์รวมจะต้องเท่ากับหนี้สินและส่วนของเจ้าของทั้งหมด

เพื่อความเป็นกันเอง ต่อไปนี้เราขอเรียกงบนี้ว่า “งบดุล” ทุกคนจะได้ไม่รู้สึกห่างเหินนะคะ

เอาล่ะ พอจะเข้าใจงบดุลบ้างแล้ว ต่อจากนี้ไปเราจะพาทุกคนเจาะลึกว่าทำไมเจ้างบดุลจึงมีความสำคัญนัก

ทำไมงบดุลจึงสำคัญ?

การอ่านงบดุล (Balance Sheet) ช่วยให้เราเข้าใจธุรกิจมากขึ้น อย่างน้อยๆ 6 ข้อต่อไปนี้

1. รู้ว่ามีทรัพย์สิน-หนี้สินอะไร

งบดุลจะแสดงสินทรัพย์ทั้งหมดของบริษัท ตั้งแต่ เงินสด บัญชีลูกหนี้ สินค้าคงคลัง และสินทรัพย์ถาวร นอกจากนี้ยังแสดงรายการหนี้สินทั้งหมดของบริษัท เช่น บัญชีเจ้าหนี้ เงินกู้ และภาษีค้างชำระ

พูดง่ายๆ ก็คือ เราจะได้รู้ว่าอะไรเป็นของเรา (สินทรัพย์) ที่ต้องใช้อย่างมีประสิทธิภาพ และอะไรเป็นภาระ (หนี้สิน) ของบริษัทบ้าง

2. ประเมินว่าจะเจ๊ง เร็วๆ นี้มั้ย

ถ้าอยากรู้ข้อมูลเชิงลึกว่า มีปัญญาชำระหนี้ไหมให้อ่านงบดุลด้วยนะ

การเปรียบเทียบสินทรัพย์รวมกับหนี้สินทั้งหมด ทำให้เราระบุได้ว่าบริษัทมีฐานะการเงินสุทธิเป็นอย่างไร (สินทรัพย์ – หนี้สิน) ถ้าสมมติฐานะติดลบ แปลว่า หนี้สินมากกว่าสินทรัพย์ แบบนี้อาจมีความเสี่ยงที่จะล้มละลายได้

ดังนั้น งบดุลนี้ไม่ได้มีประโยชน์แค่สำหรับเจ้าของงบ แต่มีประโยชน์สำหรับคนให้กู้ยืมค่ะ เพราะว่าเราคงไม่อยากให้ใครยืมเงินง่ายๆ หากรู้ทั้งรู้ว่าเค้า บ่ มีปัญญาจ่ายคืนจริงมั้ย

3. วางแผนการเงินในอนาคต

งบดุล เป็นตัวเลขในอดีต ที่จะช่วยวางแผนอนาคตได้
ยกตัวอย่างเช่น หากเจ้าของธุรกิจอยากลงทุนในโครงการสักโครงการนึง อาจจะต้องมาวิเคราะห์ว่าฐานะของเรานั้น มีเงินเพียงพอที่จะลงทุนด้วยตัวเองได้ไหม หรือว่าต้องขอกู้เงิน ระดมทุนจากใครมาเพิ่มบ้าง ซึ่งสิ่งนี้เรียกว่าการวิเคราะห์โครงสร้างเงินทุน และพอได้เงินมาแล้ว เราจะจัดสรรเงินทุนนั้นยังไงดี เพื่อให้ผลตอบแทนกลับมาสูงสุด

4. วิเคราะห์คู่แข่งลึกขึ้น

เมื่อเข้าใจงบดุลแล้ว เราสามารถเปรียบเทียบสถานะทางการเงินของธุรกิจกับคู่แข่งได้ และโฟกัสในจุดที่ต้องปรับปรุง มีโอกาสพัฒนาได้ดีกว่าแค่รู้งบกำไรขาดทุน ถือว่าเป็นอีกกลยุทธ์ที่ทำให้เราชนะคู่แข่งได้อีกทาง

5. วางแผนภาษีได้ดีขึ้น

เมื่อเข้าใจสินทรัพย์และหนี้สินของธุรกิจแล้ว เราจะรู้เรื่องภาษีหัก ณ ที่จ่าย และเครดิตภาษีมากขึ้น สุดท้ายการวางแผนภาษีก็ครอบคลุมยิ่งขึ้น

6. ป้องกันการทุจริต

รู้หรือไม่ เจ้าของธุรกิจที่ตรวจทานแค่งบกำไรขาดทุน ไม่ช่วยให้พวกเค้ายับยั้งการทุจริต ฉ้อโกงได้มากเท่าการตรวจทานงบดุลไปพร้อมๆ กัน อย่างเป็นประจำ เพราะมันจะทำให้เราระบุความแตกต่างหรือสิ่งผิดปกติได้ในทุกๆ มุมมอง และสุดท้ายป้องกันการทุจริตได้ดียิ่งขึ้น

ทั้งหมดนี้เป็นเพียงตัวอย่างของประโยชน์ที่คนอ่านงบดุลเท่านั้นจะเข้าใจค่ะ

งบดุล งบกำไรขาดทุน แตกต่างกันยังไง?

แม้ว่างบดุลและงบกำไรขาดทุนเป็นงบการเงินที่สำคัญ แต่ก็มีจุดที่แตกต่างกัน ดังนี้

คำถามที่พบบ่อย

เราจะมีงบดุลสำหรับธุรกิจของตัวเองได้ยังไง

เริ่มต้นจากทำบัญชี และมีโปรแกรมบัญชีที่พร้อม เราก็สามารถสร้างงบดุลของตัวเองได้แล้ว

ข้อผิดพลาด เมื่อจัดทำงบดุลคืออะไร

ข้อผิดพลาดที่พบบ่อยๆ ตอนทำงบดุล ได้แก่ การไม่ได้บันทึกสินทรัพย์และหนี้สินทั้งหมดให้ครบ การจัดประเภทรายการผิดบรรทัด และการไม่กระทบยอดบัญชี (จึงไม่รู้ที่มาที่ไป)

เราใช้งบดุลคาดการณ์กระแสเงินสดในอนาคตได้หรือไม่?

ได้ เราสามารถใช้งบดุลเพื่อประมาณการกระแสเงินสดในอนาคตได้ ด้วยการวิเคราะห์ Trend หรือความเปลี่ยนแปลงในสินทรัพย์และหนี้สินของธุรกิจ ที่มีผลต่อเงินสดในกิจการได้

อยากทำให้สถานะทางการเงินของธุรกิจ ดีขึ้นงบดุลช่วยได้ไหม?

ได้ การวิเคราะห์งบแสดงฐานะการเงิน (งบดุล) จำช่วยให้เราแก้ไข ปรับปรุงสถานการณ์ทางการเงินของธุรกิจได้ เช่น การลดหนี้สิน เพิ่มสินทรัพย์ที่ดี และเพิ่มส่วนของผู้ถือหุ้น ถ้าเราวิเคราะห์งบการเงินโดยเฉพาะอย่างยิ่งงบดุลเป็น เราจะตัดสินใจและวางกลยุทธ์ธุรกิจได้ดีขึ้นแน่นอน

วิธีอ่านงบดุล จำเป็นต้องจ้างผู้เชี่ยวชาญสอนมั้ย?

แม้ว่าจะไม่จำเป็นต้องจ้างมืออาชีพมาสอนเพื่ออ่านงบดุล แต่มีที่ปรึกษาดีๆ อย่างนักบัญชีที่มีความสามารถอาจเป็นประโยชน์ เพราะเราจะได้แน่ใจว่ากำลังตีความข้อมูลอย่างถูกต้องและตัดสินใจถูกต้องจริงๆ หรือถ้าใครอยากเก่งขึ้นไปกว่านั้นอาจจะลองเช็คงบการเงินด้วยตัวเองตามขั้นตอนนี้: เช็คงบการเงินผิดไหม มีใครโกงหรือเปล่า ดูได้ที่นี่เลย

บทสรุป

โดยสรุปแล้ว งบ “แสดงฐานะการเงิน” เป็นอีกงบนึงที่สำคัญไม่แพ้กับงบกำไรขาดทุนเลยค่ะ เพราะมันช่วยให้เจ้าของธุรกิจเข้าใจสถานะการเงินของธุรกิจตัวเองได้ดียิ่งขึ้น ช่วยในการตัดสินใจและวางแผนทางการเงินได้ง่ายขึ้น
เมื่อเข้าใจงบดุลแล้ว ความฉลาดทางการเงินก็จะมีเพิ่มมากขึ้นเช่นเดียวกัน

หาผู้เชี่ยวชาญด้านบัญชี สร้างงบการเงินแบบครบชุด ราคาเบาๆ ปรึกษาเราที่นี่
Line: @zerotoprofit หรือ https://lin.ee/36U1ks0Y