ธุรกิจกงสีในไทย มีหลายธุรกิจที่ประสบความสำเร็จแบบฉุดไม่อยู่ แล้วก็ล้มเหลวแบบไม่เป็นท่า
เคล็ดลับของธุรกิจกงสีที่ประสบความสำเร็จคืออะไร ถ้าอยากทำงานกับที่บ้านแล้วมีกำไร ไม่ทะเลาะกันต้องเริ่มจากตรงไหน วันนี้ Zero to Profit จะพาทุกคนไปเรียนรู้พร้อมๆ กัน
ธุรกิจกงสี คือ ธุรกิจที่ทำกันในครอบครัว ส่วนใหญ่มักเป็นครอบครัวคนจีน อาจก็ตั้งโดยอากง แล้วสืบทอดมาจากรุ่นสู่รุ่น ที่คนในครอบครัวช่วยกันบริหารธุรกิจ รายได้จะนำเข้ากองกลาง และรายจ่ายทั้งหมดก็จ่ายออกจากกองกลางเพื่อเลี้ยงดูคนในครอบครัว
เมื่อรายได้ทั้งหมดเข้าสู่กองกลาง และค่าใช้จ่ายทั้งหมดจ่ายจากกองกลาง นี่ก็เป็นที่มาของปัญหาใหญ่ของธุรกิจกงสีเอง และสุดท้ายอาจหมายถึงธุรกิจล้ม จบลงที่รุ่นลูก รุ่นหลาน แบบน่าเสียดาย
1. แยกบริหาร
เริ่มแรกต้องปรับ Mindset กันก่อนว่า ธุรกิจ กับ ครอบครัว ไม่ใช่เรื่องเดียวกัน
ธุรกิจมีเพื่อกำไร แต่ครอบครัวมีเพราะสายใย ความสัมพันธ์
กำไรธุรกิจ เป็นคนละเรื่องกับสมบัติครอบครัว
การบริหารธุรกิจ เลยไม่ควรจะปนกับ การบริหารครอบครัว
ถ้าในบ้าน อากงมีอำนาจสูงสุด เพราะอาวุโสสุด สั่งอะไรใครก็ทำตาม
แต่ในธุรกิจ อากงก็อาจไม่ใช่คนที่มีอำนาจสูงสุดในการบริหาร ถ้าตั้งเป็นบริษัท คนในครอบครัวจะได้รับหุ้นแบ่งๆ กันเป็นสัดส่วน มีฐานะเป็นผู้ถือหุ้น และผู้ถือหุ้นเองจะโหวตให้กรรมการผู้บริหารธุรกิจแทน เช่น ถ้าลูกชายคนโตได้เป็นผู้บริหาร เค้าก็ต้องมีสิทธิบริหารธุรกิจ คนอื่นที่ไม่เกี่ยวข้องกับตำแหน่งนี้ก็ไม่ควรแทรกแซง
การแยกอำนาจอย่างชัดเจนว่า ในบ้านให้ผู้อาวุโสเป็นใหญ่ ส่วนในธุรกิจเราให้ผู้บริหารเป็นใหญ่ แบบนี้ช่วยลดปัญหาขัดแย้งกันเอง และบริหารงานสับสนได้อีกเยอะเลย
2. ผลตอบแทนชัดเจน
ลองมาดูฝั่งผลตอบแทนกันบ้าง ที่มักจะเป็นปัญหาว่าควรจัดสรรยังไงดี
ถ้าตัดเรื่องความสัมพันธ์ในครอบครัวออกไป การแล้วลองมาดูตัวละครตามตำแหน่งในธุรกิจกันบ้าง เราจะมีตัวละครหลัก 3 ตัวตามนี้ 1) ผู้ถือหุ้น 2) ผู้บริหาร 3) ลูกน้อง
พอเราตั้งต้นจากตำแหน่ง ผลตอบแทนก็จะแบ่งได้ชัดเจนตามบทบาทแบบนี้
- ผู้ถือหุ้น มีฐานะเป็นเจ้าของ ผลตอบแทนจะเรียกว่า เงินปันผล ได้รับเมื่อบริษัทมีกำไรเท่านั้น (กำไร = รายได้ – ค่าใช้จ่าย)
- ผู้บริหาร มีฐานะเป็นคนบริหารธุรกิจแทนผู้ถือหุ้น ผลตอบแทนจะเรียกว่า เงินเดือน/สวัสดิการ/ค่าตำแหน่ง สิ่งเหล่านี้เป็นค่าใช้จ่ายธุรกิจ ที่ผู้ถือหุ้นก็ต้องตกลงร่วมกันว่าจะตั้งค่าตอบแทนให้ผู้บริหารเท่าไรบ้าง
- ลูกน้อง อาจจะเป็นเด็กๆ ในครอบครัวที่มาช่วยงานกัน มีฐานะเป็นพนักงาน ผลตอบแทนจะเรียกว่า เงินเดือน/โบนัส อันนี้ก็เป็นค่าใช้จ่ายธุรกิจ ซึ่งก็ควรให้ตามราคาตลาด สัมพันธ์กับหน้าที่รับผิดชอบ
พอกำหนดผลตอบแทนไว้ชัดเจน ตามตำแหน่งแล้ว อาจช่วยลดปัญหาที่ว่า คนนี้ไม่ทำงานทำไมได้เงิน หรือคนนี้ทำงานเยอะแต่ไม่ได้ซักบาท ได้อย่างแน่นอน
3. ทำบัญชีเป็นระบบ
รายได้ของกงสี มักไม่ค่อยมีปัญหาเพราะว่าหามาเท่าใดย่อมเข้าบริษัทหมดอยู่แล้ว
แต่ส่วนของรายจ่ายนี่แหละ เป็นปัญหากับหลายๆ บ้าน เพราะบางทีมีคนดูแลบัญชีหลายคน ดึงเงินไปใช้ส่วนตัวบ้าง ใช้สำหรับธุรกิจบ้าง งงไปหมด รู้ตัวอีกทีเงินไม่พอซะแล้ว
ถ้าอยากให้ธุรกิจสำเร็จ เคล็ดลับข้อนี้ ธุรกิจเองทำบัญชีอย่างจริงๆ จังๆ ทั้งจดรายรับ และจดรายจ่าย
รายจ่ายเอง ก็ต้องเป็นค่าใช้จ่ายเพื่อธุรกิจทั้งหมด เช่น
- จ่ายเงินปันผล ตามสัดส่วนกำไร
- ถ้ามีคนดึงเงินออกไป ต้องทำสัญญาให้กู้ยืม
- เงินลงทุนในสินทรัพย์ ก็ต้องซื้อของเข้ามาใช้ในธุรกิจจริงๆ
- ค่าใช้จ่ายธุรกิจ ก็ต้องจ่ายเพื่อธุรกิจเสมอ
ทุกรายการจ่ายเงินที่ว่ามานี้ นอกจากจะเกิดในนามธุรกิจ ก็ต้องมีเอกสารประกอบการจ่ายเงินอย่างสมบูรณ์ด้วย
4. วัดผลเท่าเทียม
วัดผลเท่าเทียม ไม่ได้แปลว่าทุกคนได้เงินเท่ากัน แต่แปลว่าการวัดผล เพื่อจ่ายค่าตอบแทน ควรมีกฎเกณฑ์ที่วัดได้จริงตามผลงาน โปร่งใส และไม่ลำเอียงตามความรักชอบ ยกตัวอย่างเช่น
- ผู้ถือหุ้น การจ่ายผลตอบแทนตาม สัดส่วนหุ้น x กำไรจัดสรร
- ผู้บริหาร จ่ายผลตอบแทนคงที่ตามเงินเดือน สวัสดิการตามมติที่ประชุม และโบนัสตามความสามารถในการบริหาร สร้างกำไร
- ลูกน้อง จ่ายผลตอบแทนคงที่ตามเงินเดือน โบนัสตามผลงาน ที่หัวหน้างานประเมิน
พอเราตั้งธงเรื่องการวัดผลไว้อย่างชัดเจนไว้แบบนี้ ความโปร่งใสก็จะตามมา และคนในครอบครัวเองก็ต้องยอมรับในหลักเกณฑ์เดียวกัน
ส่วนถ้าครอบครัวใหญ่มากๆ มีเงินเยอะหน่อย อยากทำ ธรรมนูญครอบครัว เพื่อเป็นข้อตกลงภายใน กำหนดกฎเกณฑ์การรับเข้าทำงาน กำหนดค่าตอบแทน และการบริหารทรัพย์สินส่วนกลางไว้นี่ก็เป็นเคล็ดไม่ลับที่เจ้าของธุรกิจกงสีต้องเรียนรู้
สุดท้ายแล้วธุรกิจครอบครัว อาจไม่จบลงด้วยคำว่า “เลือดข้นคนจาง” เสมอไป ถ้ารู้เคล็ดลับบริหารจัดการเรื่องเงินๆ ทองๆ ได้ดีพอ
ปรึกษาปัญหาบัญชีธุรกิจ หาโปรแกรมบัญชีที่ใช่สำหรับธุรกิจคุณ ติดต่อ
Line: @zerotoprofit หรือ https://lin.ee/36U1ks0Y
ติดตาม Zero to Profit ช่องทางอื่นได้ที่
Facebook: https://facebook.com/ZerotoprofitTH/
Blockdit: https://www.blockdit.com/zerotoprofit
